ETRÜSKLER KİMDİR?
Romanlardan önce İtalya’da yaşayan Etrüskler, İsa’dan önce 10.yüzyılda Batı Anadolu’dan kalkıp buraya gelmiş ve yarımadanın batı kesiminde yerleşmişlerdi. İtalya yarımadasının orta kesiminde yaşayan kavimler uygarlık bakımından çok geri düzeyde oldukları halde, Etrüskler uygarlık düzeyi çok yüksek bir çevreden gelmişlerdi.
Güvenilir tarih kaynakları, Etrüskler’in Hint-Avrupa kökenli olduğunu belirtir. İtalya’nın orta kesiminde yaşayan kavimler çobanlık ve ilkel yöntemlerle tarım yaparak geçinirlerken, silah, araç-gereç ve giyimleri çok basitken, Tiber nehrinin kuzeyinde, Etrürya adı verilen bölgede yerleşen Etrüskler hemen çevredeki bataklıkları kuruttular, ormanları açtılar, düzlükler haline getirdiler. Uygar nitelikte yerleşim merkezleri kurup, gelişmiş, ileri yöntemlerle tarım yapmaya başladılar. Tez zamanda İtalya’nın tecim ve sınıf önderliğini elde ettiler.
Etrüsk topluluğunda zengin siteler kuruldu. Bu site-krallıklar bir konfederasyon halinde birleşerek “Etrüsk Krallığı”nı meydana getirdi. Demir ve bakırı ustalıkla işleyen Etrüskler, tecim hayatında da çok ileriydiler. Silahları, kavun ve olanakları, güneyde yaşayan kavimlerin, toplulukların hepsininkinden üstündü. Bu nedenle, güneyin zengin topraklarını ele geçirmek bakımından zorluk çekmediler. 6.yüzyılda kudret ve zenginliklerinin doruk noktasına varmışlardı. Sonradan dünyanın en büyük, en güçlü ve en zengin imparatorluklarından birinin kalbi olacak Roma şehri de ele geçirilen yerler arasındaydı.
İsa’dan önce 510-509 yılında Romalılar’ın(Latinler) ayakanması sonucu, Etrüskler buradan kovuldular. Bu kovuluş, sonun başlangıcı oldu. Etrüskler artık kudretlerini kaybetmişlerdi.
Başka kavimler tarafından da güçlü bir düşmanlık çemberiyle kuşatılan, sahip oldukları toprakları giderek elden çıkaran Etrüskler zamanla öteki toplulukların arasında eridiler, onlara karıştılar. İtalya’daki Etrüsk egemenliği son buldu.
Ancak, Etrüskler Latin dili gibi Roma toplum ve sanatı üzerinde de etkin oldular. Romalılar,kemer ve kubbe yapmayı onlardan öğrendiler.
Kazılar sonucu ele geçen belge ve kalıntılar, Etrüskler’in gerçekten çok ileri düzeyde bir uygarlık kurmuş olduklarını göstermektedir. Freskler(duvar resimleri), ustalıkla , ince bir zevkle işlenen değerli taşlar, Etrüskler’in lüks yaşamayı sevdiğini, zevklerinin de uygarlıkları düzeyinde gelişmiş olduğunu belirtmektedir.
Din hayatları eski Yunan dininin etkisinde kalmışsa da, öz dini inanışlarını sonuna kadar korumuşlardır. Müzik ve dansa çok meraklıydılar. Tapınakların ve gelişmiş konutların yapımında taştan çok kerpiç ve ağaç kullanmışlardı. Mezarlıklarına gösterdikleri özen gerçekten ilginçtir.
Etrüsk yazısı eski Yunan alfabesinden alınmış olup, kendi dillerine göre değişiklikler taşır. Tunç ve taş Etrüsk heykellerinde konu olarak daha ziyade günlük hayat işlenmiştir. Söz konusu sanat eserlerinin en ilginç yanı, zevkli, usta bir işçilikle bağdaştırılmış şaşırtıcı bir gerçekçilik eğilimidir.