TRİOD NEDİR?
Amerika Birleşik Devletleri’nde Lee De Forest adındaki bir elektrik mühendisi, kendinden önce davranan Fleming’in elektronik lambasının daha geliştirilebileceğini düşünmüştü. De Forest elektron yayılımının kontrol altına alınabilmesi, isteğe göre daha kuvvetli ya da daha zayıf hale getirilebilmesi için bir yol bulunması gerektiği kanısındaydı. Bu konuda bazı tasarılarla Amerika Birleşik Devletleri Patent Ofisi’ne başvurdu. Tasarılarından biri uygun düşmüştü. Tasarısında flamanla plak arasına zikzaklı kıvrılmış ince bir telden, “grid” adını verdiği üçüncü bir unsur yerleştirilmişti. Lee De Forest’in buluşu sadece modern radyo alanında bir çıkış noktası, pratik yararlar sağlayan bir uygulama olmakla kalmadı. Elektronik Çağın başlangıcını belirleyen bir buluş sayıldı.
Teknisyenler, De Forest’in buluşunu “triod” diye adandırdılar. “Üç” anlamına gelen “tri”, lambanın çalışmasındaki üç temel unsuru, “emiter-yayıcı”, “plak” ve “grid” i ifade ediyordu. “Od” da eski Yunanca “Yol” anlamında bir deyimdi. Böylece, “triod” bütün olarak “üç yollu” bir cihaz anlamına geliyordu.
Modern bir triod lambada, flaman elektronların yayılımında direkt olarak (doğrudan doğruya) kullanılmaz. Bu tür lambalarda flaman belirli metalden yapılmış dar bir gömlekle çevrilidir. Akkor halindeki flamanla ısınan, iyice kızan gömlek elektron yayılımı yapar. Bu elektronlar da plak yönünde yol alır. Gömlek ve flaman birlikte “emiter”i yani yayıcı unsuru meydana getirirler. Grid basit zikzak yapılı bir tel değildir. “Yayıcı” yı kuşatan spiral (helezon) bir tel niteliğindedir. Plak da grid’i çevreler. Lambanın cam mahfazasındaki hava mümkün olduğu ölçüde boşaltılır. İçine az miktarda argon gazı konur. Lambanın beyzi (kaidesi) sert plastikten yapılmış olabilir, ama bazı tiplerde mahfaza tamamen camdandır. Lambanın değişik işlevlerle çalışan unsurları, kullanılacağı yere göre radyonun, televizyon cihazının veya başka bir cihazın devresine bağlantılıdır. Bu bağlantılar, beyzin altındaki kısa, metal pimlerle sağlanır. Modern elektronik lambalarının çoğunda, bir triod lambada olduğundan fazla unsur vardır. Fakat bu ek parçalar üç temel unsurun (yayıcı grid ve plak) daha iyi çalışmasını sağlamak amacıyla eklenmiştir.
Yayıcı-elektron yayılımı kaynağı olduğundan “katod” veya “negatif elektrod”, plak da “anod” yani pozitifelektrod durumundadır.
Triod lambalar elektronik cihazlarda:
a) Amplifiye edici,
b) Akım kontrol unsuru,
c) Dedektör,
d) Rektifiye edici,
olarak kullanılırlar.