ELEKTRİKLİ KAPI ZİLİ NASIL ÇALIŞIR?

  Genel

ELEKTRİKLİ KAPI ZİLİ NASIL ÇALIŞIR?

Elektrikli bir kapı zilinin çalışmasında temel İlke elektromıknatıstır. Kapının dışındaki düğme bir anahtar niteliği taşır. Bu düğmeye bastığınız zaman, zilin bir parçası olan elektromıknatısın tel sargısından elektrik akımı geçer. Mıktanıs etkisi “armatür” olarak tanımlanan metal şeridi çeker. Metal şeridin üst kısmında küçük bir topuz-küre bağlantılıdır. Bu topuz-küre zile çarpar.
Zilin kapı dışındaki düğmesine basmanızla devre kapanıp armatür elektromıknatısa doğru çekildiğinde, parmağınızı düğmeden çekmediğiniz süre armatür’ün mıknatısla temas halinde kalacağını düşünebilirsiniz. Oysa böyle bir şey söz konusu değildir. Parmağınızı zil düğmesinin üzerinde tuttuğunuz süre, armatür hızlı hareketlerle öne arkaya gidip gelir ve bu arada topuz-küre düzenli aralarla zile çarparak ses çıkmasını sağlar. Bunun nedeni, armatür’ün pirinçten yaylı bir şeride bağlantılı olmasıdır. Sözü geçen pirinçten yaylı şerit de “kontak vidası” diye tanımlanan bir vida ucuyla temastadır. Elektrik akımı pirinç şeritten geçtikten sonra kontak vidası yoluyla elektromıknatısa ulaşır. Elektromıknatıs, armatür’ü çeker çekmez, bağlantılı pirinç şerit de mıknatısa doğru çekilir, kontak vidadan teması kesilir ve devre açılır. Bu durumda devreden bir elektrik akımının akmayacağı doğaldır. Elektromıknatıs da çalışmaz ve artık armatür’ü kendine çekmez. Geri çekilen pirinç yaylı şerit, armatürü de birlikte geriye çeker. Devre gene başlangıçtaki durumdadır ve her şey sırasıyla yeniden tekrarlanacak düzene gelmiştir.
Bütün olarak yapısında küçük çıngırak bulunmayan, değişik tip elektrik zilleri de aynı düzenle çalışır. Bunların tek farkı, zilin yapısında çıngırak (küçük çan) mekanizmasının olmayışıdır. Burada anlatılan elektrik zilleri doğru akım (d.c.) üreten kuru pillerle çalışır. Ancak, alternatif akımla (a.c.) çalışan bazı elektrik zilleri de vardır. Bunların çalışması yukarıda anlatılanlardan farklıdır.
Alternatif akımla çalışan bir elektrik zilinde armatür “devamlı” bir mıknatıstır. Yani kuzey ve güney kutupları değişmez. Bu armatür öylesine yerleştirilmiştir ki, ortasında bulunan bir eksen üzerinde salınım yapabilir. Armatür, ikili bir elektromıknatıs düzeninin kutupları üzerinde yeralmıştır. İkili elektromıknatıs düzeninin bobinlerinden geçen alternatif akım süratle yön değiştirir. Akım yönündeki değişimlerle, kutuplar da kuzeyden güneye, güneyden kuzeye hızla değişir. Elektromıknatısın kutupları, bu değişimlere göre armatür’ün kutuplarını çeker ve iter. Armatür de ileri-geri hareketler yapar. Armatür’e bağlantılı çubuğun ucundaki topuz-küre, armatürün hareketleriyle bağıntılı olarak bir çıngırağa çarpar ve ses çıkarır.

Bir Cevap Yazın