BASTİL NEDİR?

Feodalite (derebeylik)döneminin sonlarına doğru, şehirlerin giriş kapılarına şehrin korunması amacıyla yüksek kuleli, çevresi hendekli, sağlam şatolar yapılırdı. Paris’te bu amaçla yapılmış olan bir şato, uzun süre politik hükümlüler için bir hapishane olarak kullanılmıştı.
Güvenilir kaynaklara göre, Paris’i İngilizlere karşı savunmak için yapılan bu kalenin ilk taşı 23 Nisan 1370 tarihinde konulmuştu. Bu tarihe bakarak, kalenin Yüzyıl Savaşları esnasında yapılmış olduğu yargısına varılabilir. Ancak kalenin politik hükümlüler için kullanılması, hapishane bu kaleye hapsedilen devlet ileri gelenleri, bilim ve fikir adamları sayısızdır.
Paris halkı,Bastil’in adını duymaktan bile dehşet duyar, Bastil’e karşı tam anlamıyla bir nefret beslerdi. Dikdörtgen biçiminde bir taban üzerine kurulmuş, çevresinde hendekler bulunan kalenin yüksekliği 23 metreye ulaşan 8 kulesi vardı. Bütün şatolarda olduğu gibi, Bastil de asma köprülü bir kapıyla hendeğin ötesindeki kara kesimine bağlıydı. Kaleye hapsedilen fikir adamları arasında ünlü bilgin ve edebiyatçı Volter (Voltaire)in adını da verebiliriz.
Fransa tarihindeki en önemli olaylardan biri, Bastil’in 1789 yılı 14 Temmuz günü akşama doğru saat 17.00’de halk tarafından ele geçirilmesidir. Olay, parlamenter bir devrimden bir halk devrimine geçişin başlangıç noktasıdır. Halkın eyleminde çıkış noktası, Paris ve Versay yöresinde Kralcı orduların yığınak yapması, Necker’e işten el çektirilip yerine Breteuil’in atanmasıdır. Paris halkı bu haberi duyar duymaz, kralcılara karşı olan tepkisi büyük bir ayaklanmaya dönüştü. Borsa’yı kapatan sarraflar, Kralcı çevrelerin sinsi hareketleri, ayaklanmayı hızlandırdı, yaygınlaştırdı. Silahlanan halkın davranışına yandaş olarak, halk sınıfları (Tiers etat) seçmenleri de Belediye Sarayı’nda daimi bir komite kurdular. Düzenin sağlanması amacıyla “kentsoylu milis kuvvetler” örgütlendi. Bu kuvvet,daha sonraki “Ulusal Muhafızlar”ın çekirdeği olmuştur.
Bastil’in-kalenin kendi kadar sevilmeyen, nefret edilen komutanı Launay, buradaki silahların verilmesi önerisine karşı çıktı. Kadınların da katıldığı ilk saldırıda halkın üzerine ateş açtı. Yaklaşık olarak yüz kişinin ölmesi üzerine muhafız birliklerinden profesyonel askerler getirildi. Bir teğmen ve birkaç astsubay eşliğindeki toplarla, kale duvarlarında gedikler açıldı. Launay ve sadık adamları kılıçtan geçirildi. Paris yöresindeki kuvvetleri geri çekmek zorunda kalan Kral 16. Lui, Necker’i tekrar işbaşına getirdi. Zor ve zorbalık yönetiminin yıkılmasını simgeleyen Bastil’in zaptı, 14 Temmuz’un ulusal bayram olarak kutlanması sonucunu vermiştir. Fransa’da 3. Cumhuriyet tarafından kabul edilen bu bayram hâlâ her yılın 14 Temmuz günü büyük şenliklerle kutlanır.