KİBRİTİ KİM KEŞFETTİ?

  Genel Kültür

KİBRİTİ KİM KEŞFETTİ?

İnsanın kendini ısıtmak, yemeğini pişirebilmek için bir ateş yakma isteği, bütün çeşitleriyle kibriti bulmasında çıkış noktası olmuştur.

Mağara adamı, belki de tesadüfen çaktığı taşlardan doğan kıvılcımla kuru yaprakları tutuşturmayı düşünmüştü. Ondan yüzlerce yıl sonra, Romalıların bu konuda pek gelişme kaydetmediklerini görüyoruz. İki taşı birbirine sürtüştürüyor ve kükürtle kaplanmış yarıklı bir tahtayı, meydana gelecek kıvılcımla tutuşturmaya çalışıyorlardı.

Ortaçağ’da, çakmak taşıyla kıvılcım meydana getirme işine çelik de katıldı. Kurutulmuş yosun, mantar, kömürleştirilmiş paçavra gibi şeylerden yararlanma yoluna gidildi. Bu tür maddeler kolaylıkla ateş alıyorlardı.

Modern anlamda kibrit, fosforun çok düşük ısıda ateş alan bir madde olduğunun bulunmasıyla sağlanmıştır sanıyoruz. 1681 yılında, Robert Boyle adında bir İngiliz, çok ince bir tah­ta parçasına önce sülfür uygulayıp, sonra sülfür-fosfor karı­şımına batırdı. Kibrit öylesine kolay ve çabuk ateş alıyordu ki, buluşu pratik kullanışlar için hiç elverişli değildi.

İngiltere’de ilk pratik kibrit John Walker adında bir eczacı tarafından yapılabildi. 1833 yılında, Avusturya ve Almanya’da sürtmeyle yakılan, fosforlanmış uçlu ilk kibritler yapıldı. Gene de çözümlenmesi gereken bir sorun vardı. Beyaz veya sarı fosfor son derece tehlikeli bir maddeydi. 1906 anlaşmasıyla, kibrit yapımcıların bu maddelerle çalışmaları yasaklandı.

En sonunda zehirli olmayan bir kırmızı fosfor ortaya sü­rüldü. Bu tür fosfordan yararlanarak yapılan kibritler sadece özel olarak hazırlanmış bir yüzeyde yanıyorlardı. 1844 yılında İsveç’te piyasaya sürülen kibritler işte bu türdü.

Kibritin baş kısmına gerekli bütün kimyasal maddelerin uygulanması yerine, kutunun sürtme yüzeyine kırmızı fosfor sürülmesi cihetine gidildi. Böylece, kibritin sadece sürtme yüzeyinde yanması “güven” altına alınmış oluyordu.

2. Dünya Savaşı esnasında Pasifik tropik bölgelerinde sa­vaşan askerler, bilinen kibritlerin rutubet yüzünden kullanılamamasından yakınıyorlardı. Raymond Cady adında biri, kib­ritler için öylesine bir kaplama maddesi buldu ki, sekiz saat su içinde kalan kibritler bile kolaylıkla yanıyordu.

Bir Cevap Yazın