DEDE EFENDİ KİMDİR?

  Müzik

DEDE EFENDİ KİMDİR?

1778 ile 1846 yılları arasında yaşayan Dede Efendi 19.yüzyılın en büyük Türk bestecisi olup, babası Cezzar Ahmet paşa’nın mühürdarı Süleyman Ağa’dır.
Süleyman Ağa emekli olduktan sonra İstanbul’a geldiğinde Şehzedabaşındaki Acemoğlu Hamamı’nı satın alarak işletmiş, bu yüzden de oğlu İsmail Efendi’ye “Hammamizade” unvanı verilmiştir. 8 yaşındayken okulda söylediği ihalelerle, dikkat ve ilgiyi çeken küçük İsmail, saz ve söz erbabına arka çıkan, onlarla ilgilenen Uncu Mehmet Efendi’nin oğluyla aynı okuldaydı. Tez zamanda o da Uncu Mehmet Efendi’nin koruyucu yakınlığını gördü. Uncuzade Mehmet Efendi, ona gerçek bir baba sevgisi gösterdi. Yetişmesi için gereken ilgi ve yardımı esirgemedi. 14 yaşındaki İsmail, Yenikapı Şeyhi besteci Ali Nutki Dede’den ney çalmasını, dini Türk mzüiğini öğrendi.
Henüz 16-17 yaşındayken besteye başlayıp, devrin büyük bestecilerinden III.Selim’in de ilgisine hedef oldu. 1797 yılında “derviş”lik katına erişti. Binbir ünlük çile dönemindeki besteleriyle, ünü saraya kadar ulaşmıştı. Tez zamanda III.Selim’in musahibi ve Başmüezzini oldu. 1801’de Saraylı bir hanımla evlendi. “Zülfündedir benim baht-ı iyahım” şarkısının bu döneme ait olduğu söylenir.
III.Selim’in öldürülmesi, yerine II.Mahmut’un geçmesiyle bir süre saraydan uzak kaldı. Sonra tekrar saraya döndü. II.Mahmut ve Abdülmecit devrinde saraydaki eski görevini muhafaza etti.
Daha sonra, öğrencilerinden ünlü besteci Dellalzade İsmail Efendi ve Mutafzade Ahmet Efendi’yle birlikte Hacca gitti. Orada koleraya yakalandı ve 1846 yılında Mekke’de öldü. Dede Efendi’nin torunları bugün hala hayattadırlar. Öğrencileri arasında Dellalzade İsmail Efendi, Zekai Dede, Arif Bey, Nikogos Ağa gibi ünlü bestecileri sayabiliriz.
Sultan-ı Yegah, Nev-Eser, Saba-Buselik, Hicaz-Buselik, Araban-Kürdi makamlarını yapan Dede Efendi’dir. En ünlü eserleri şöylece sıralanabilir: “Sevdi gönlüm bir dilberi”, “Üftaenim ey bivefa”, “Yine bir gülnihal aldı gönlümü”, “Baharın zamanı geldi”, “Ben seni sevdim seveli kaynayp coştum”…

Bir Cevap Yazın