CROMWELL KİMDİR?

  Tarih

CROMWELL KİMDİR?

Cromwell (Kromvel)’in doğum tarihi olan 1599’dan çok az sonra, Roma Kilisesi ile dini bağlar koptu. İngiltere’yi Roma nın dini yetki alanı dışında bırakan bu kopuş, sonradan Kromvel’in kişiliği üzerinde büyük etki yapmıştır.
Kromvel’in ailesi varlıklıydı. Öğrenimini Kembriç (Cambridge) Üniversitesi’nde tamamladı. Püriten mezhebine girdiği için gerçek anlamda bir sofuydu. İlerde önee Parlamento safında Kral I.Charles’a karşı savaşıp, ardından Parlamento’yu ciddiye almayarak düştüğü çelişki de bu yönüyle açıklanabilir. Bazı kimseler, Kromvel’i bu davranışından dolayı iki yüzlü olmakla suçlarlar. Oysa, Kromvel “çelişki” gibi görünen davranışını, kendi vicdanını rahatlatan bir dürüstlükle cevaplandırdığına inanmıştır. Bütün sorun, Kromvel’in kendini “Kutsal İrade” nin bir aracı saydığı yolundaki inancıyla çözümlenebilir.
Yukarda belirtmiş olduğumuz gibi, Kromvel püriten mezhebindendi, sofuydu ama, mezheplerin serbestçe yayılmasından yanaydı. Genç yaşında milletvekili seçilen Kromvel, İç Savaş’ta Parlamento ordularının başında Kral I.Charles’a karşı çarpıştı. Kralı yenilgiye uğrattı. Başlangıçta, Kembriç’ ten toplanmış altmış süvarinin komutanı olarak savaşa katılmıştı. 1645 Naseby savaşında, Parlamento kuvvetlerinin zaferi kazanmasında büyük etken oldu. İnançları güçlü taşralı süvarilerin düzenli fakat inançtan yoksun Kraliyet süvari birliklerine karşı kazandığı zaferi, kişisel görüşüne göre, dinin zaferi olarak açıklıyordu.
1648 yılında İkinci Sivil Savaş sonucu, Parlamento I.Charles’ın idamına karar verdi ve bu karar uygulandı. 1649 yılının 30 Ocak günü Kral I.Charles’ın idamından sonra, Parlamento Kromvel’den, ordusunu dağıtmasını istedi. Fakat Kromvel bu isteği yerine getirmedi. Ordunun başında, Parlamento’yu dağıttı. Kralcı milletvekillerini zindana attı. Kralın oğlu Paris’e kaçtı. Bu durumda, Kromvel hem ordunun hem de devletin başı olmuştu. Parlamento’nun kapısına şöyle yazı astırdı: “Bu yapı mobilyasız olarak kiralıktır.”
Bir bakıma, Kromvel diktatörlüğünü ilan etmiş oluyordu 1640 ile 1660 yılları arasındaki İngiltere’nin durumu, Kralın meclis olmaksızın, meclisin de Kralsız yapamayışından doğan bunalım ve düzensizlik, aslında Kromvel’e hak vermemizi gerektirir. Kromvel, aradaki boşluğu kendi varlığıyla, yönetim düzeniyle kapatmaya çalışmıştı. Ekonomik hayatı canlandırdı. Önüne çıkan engelleri acımaksızın ezdi. Eğitim sistemine yenilikler getirdi. İngiltere’nin deniz üstünlüğünü yeniden yarattı.
Meclis, Kromvel’e “Lord Protektor-Koruyucu Lord” unvanını verdi. 1657 yılında Meclis’in krallık önerisini kabul etmedi. Bir yıl sonra (1658 de) öldüğü zaman, İngiltere Akdeniz ve Batı Hint Okyanusunda gene egemenliğini sağlamıştı.

Cromwell

Cromwell

Bir Cevap Yazın