ÇİVİ YAZISI NEDİR?

Çok eski çağlarda Ön Asya’nın değişik bölgelerinde yerleşik kavimlerden çoğunun kullandığı bir yazı türüdür. Daha eski toplumlardan Sümerler’in ilk yazısı resim-yazı şeklindeydi. Bu yazı türünde fikirler ve kavramlar, cisimler basit çizgili resimlerle ifade ediliyordu. Daha sonra resim-yazı bırakıldı. Yatay ve dikey bazı çizgilerden meydana gelen “çivi yazısı” kullanılmaya başladı. Çizgilerin bir ucunda çivi başını andıran üç köşe çıkıntılar vardı.
Sümerliler’in icat ettiği bu yazı, zamanla Hititler, Asurlular, Persler ve Medler tarafından benimsendi. Her topluluk, bu yazıya bazı katkılarda bulundu, geliştirilmesinde çalıştı.
Daha yukarıda değinmiş olduğumuz gibi, çivi yazısı önce cisim ve eylemleri basit nitelikte çizgi-resimlerle simgeleme esasına dayanıyordu. Giderek, fikrin açıklanması için fonetik şeklini göstermek yönünde gelişmeler yapıldı. Ancak, çivi yazısı hiç bir zaman Fenike yazısı gibi harfleri yan yana dizmek düzeyine ulaşmamıştı.
Ucu sivri ve üç köşeli araçlar kullanılan çivi yazısı, taş veya çamur levhalar üzerine kazımayla yazılıyordu. Fırınlanmış çamur tabletler üzerindeki çivi yazıları uzun süre saklanabiliyordu. Ünlü Hammurabi Yasalarının günümüze kadar 5000 yıl incesinden ulaşabilmesi bu yoldan mümkün olmuştur.
Londra’da British Museum, Paris’te Louvre Müzesi gibi yerlerde saklanan bu tür yazılı levhaların sayısı yaklaşık olarak yarım milyonu bulmaktadır. Yakın Doğu’da yapılan kazılar da, bunların sayısının her geçen gün biraz daha artmasında etken olmaktadır.
Çivi yazılı levhalar, tabletler, İsa’dan önce 3. ve 2. bin yılları arası tarihine ilişkin güvenilir bilgi edinmemizde en büyük kaynak olmuştur. Yurdumuzda Boğazkale kazılarında bol sayıda çivi yazılı levha çıkarılmış olup,bunların büyük bir bölümü İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde saklanmaktadır.