DALAK NEDİR?

Vücudumuzdaki bu organa lişkin bilgimiz sınırlıdır. Görevinin, işlevinin ne olduğu henüz tam anlaıyla açıklanamamıştır. Buna inanmak güçtür ama gerçek olduğunu belirtelim.
Tıp çevrelerinde dalağın bu özel durumuyla ilgili bir de hikaye vardır. Öğrencileri imtihan eden bir profesör, içlerinden birine dalağın fonksiyonlarını anlatmasını söylemiş. Biraz ezilip büzülen öğrenci sonunda: “Dün hepsini biliyordum ama, şimdi imtihan heyecanıyla unuttum.” demiş. Profesör gülerek başını sallamış ve sınıfa dönmüş: “Doğrusu çok yazık. En sonunda dalak hakkında bazı şeyler bilen birini bulmuştuk. Fakat o da bildiklerini unutmuş.”
Aslında bir şaka olan bu hikaye bile , dalağın esrarengiz durumunu belirtmek için yeterlidir sanıyoruz.
Dalak hakkında kesinlikle bilinen şeylerden biri çocukluk çağında kan yapımında önemli bir rol oynadığıdır. Dalak, malarya, anemi gibi kan ve ilik hastalıklarıyla mücadele eder. Ancak dalağın bütünüyle alınması halinde, kan ve iliğin temel rol oynadığı hayati işlemlerde herhangi bir aksama olmamaktadır. Bu da, vücudun diğer bazı kısımlarının, hemen dalağın görevini ve işlevlerini kendi üzerlerine aldıklarını göstermektedir.
Dalak uzunca, yassı ve büyük sayılabilecek bir abdominal organdır. Karın boşluğunun solunda , midenin arkasında yer almıştır. 9, 10 ve 11. kaburgalar dalağın ön yüzünü örter. Dalak, diyaframın alt yüzeyi ile temas halindedir. Mideye bitişik gibi bir yer lmış olmasına rağmen, sindirim sisteminde işlev ve görevi yoktur. Rengi koyu tonda kırmızıdır. Kaburgalar tarafından, dış ve zedeleyici etkenlere karşı korunur. Yaralanan dalak çok fazla kanar. Buna bakarak, kan dolşaımı sistemi ile doğrudan doğruya bağlantılı olduğunu söyleyebiliriz. Sağlıklı bir insanda her saniye yaklaşık olarak on milyon alyuvarömürünü tamamlamaktadır. Bunların yerine gelmesi gerekir.Bu işi de vücudun üç organı gerçekleştirir.: (1) İlik, (2) Karaciğer, (3) Dalak.
Başka türlü söylemek gerekirse, dalak hücreleri eskimiş, yıpranık ömürünü tamamlamış alycvarları assimile eder. Gerekirse dalakta yeniden alyuvar yapımı olduğu gibi, diğer akyuvarların ve antikorların yapım yeri de dalaktır.
Malarya (sıtma), dalağın ileri düzeyde büyümesine sebep olur. Fazla kanama yapan yırtılmış dalak yerinden alınabilir. Sadece çok küçük çocuklar için böyle bir uygulama salık verilmez. Çünkü bunlar enfeksiyona karşı çok duyarlıdır.